Richtlijn palliatieve sedatie herzien

De richtlijn Palliatieve sedatie is herzien. De nieuwe richtlijn is gebaseerd op de meest recente wetenschappelijke inzichten en ontwikkeld conform de wetenschappelijke methodologie. De herziening is tot stand gekomen op basis van een analyse van knelpunten die zorgprofessionals in de praktijk ervaren. Ook input van een grote groep patiënten en naasten is meegenomen en er is gebruik gemaakt van ethische en juridische expertise. De Vereniging voor Verpleegkundigen en Verzorgenden (V&VN) heeft ervoor gekozen om de multidisciplinaire richtlijn niet te autoriseren. Zij had graag gezien dat verpleegkundig specialisten deze indicatie ook mogen stellen. De richtlijn is bedoeld voor alle zorgprofessionals die betrokken zijn bij palliatieve sedatie.

Palliatieve sedatie

Palliatieve sedatie is het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase. Het betreft medisch handelen dat kan worden ingezet om ondraaglijk lijden te verlichten als dit op geen andere manier kan. Bijvoorbeeld wanneer iemand veel pijn heeft of benauwd is. Palliatieve sedatie kan worden ingezet als aan een aantal strikte voorwaarden is voldaan. Zo moet er sprake zijn van een beperkte levensverwachting (bij continue palliatieve sedatie maximaal twee weken) en van lijden dat niet op een andere manier afdoende onder controle gekregen kan worden.

Belangrijkste aanpassingen

De richtlijn is op een aantal punten herzien. Zo staat een multidisciplinaire en multi-dimensionele aanpak centraal. Belangrijke aanpassingen ten opzichte van de vorige richtlijn zijn:

• Het doseringsschema van medicatie is aangepast op basis van voortschrijdend medisch inzicht. Er is meer aandacht voor proportionele sedatie;
• Het onderwerp acute sedatie is toegevoegd;
• Er is in de richtlijn meer aandacht voor het vroegtijdig en proactief bespreken van palliatieve sedatie als onderdeel van de algemene palliatieve zorg. Door tijdig het gesprek over mogelijkheden van behandelingen en wensen rondom het sterven te voeren, kunnen patiënten hun persoonlijke keuzes op tijd maken en kenbaar maken. Er worden in de richtlijn concrete handvatten voor voorlichting aan patiënten en naasten gegeven;
• Het lijden hoeft niet alleen lichamelijk van aard te zijn, existentieel lijden speelt ook een rol.
• Er is aandacht voor mensen met dementie en voor mensen met een verstandelijke beperking;
• Er wordt in de richtlijn aangesloten bij de term regiebehandelaar in plaats van hoofdbehandelaar.

Multidisciplinaire aanpak

De herziene richtlijn sluit aan bij de opvatting dat optimale zorg, zeker zorg bij complexe problematiek, een multidisciplinaire benadering vraagt. De zorg rond de patiënt in de laatste levensfase, voor wie palliatieve sedatie (mogelijk) nodig is, vraagt om begeleiding en behandeling door een team van zorgverleners. Aan de samenwerking en afstemming in het team van zorgverleners wordt dan ook veel aandacht besteed in de herziene richtlijn.

Meer informatie

De nieuwe richtlijn staat op Pallialine. In de app PalliArts, die gratis te downloaden is voor Android en iOS, is een samenvatting van de richtlijn te vinden. Meer informatie over palliatieve sedatie en patiëntinformatie en ondersteunende middelen over dit onderwerp zijn te vinden op de gelijknamige themapagina op Palliaweb.

• Voor inhoudelijk vragen kan contact worden opgenomen met Artsenfederatie KNMG.
• Voor procedurele vragen kan contact worden opgenomen met Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL).
• Voor vragen aan V&VN kan contact worden opgenomen via de contactpagina op hun website.