Gevoelens van rouw
Rouw is het geheel van fysieke, emotionele, cognitieve, spirituele, existentiële en gedragsmatige reacties die optreden rondom het naderend overlijden of na het verlies van een dierbaar persoon. Vaak ervaren patiënt en naasten al gevoelens van rouw tijdens het ziekteproces. Het betreft dan rouw om verlies van gezondheid en het afhankelijk worden van anderen, het naderend overlijden en/of het loslaten van geliefden.
Nazorg bij problematische rouwverwerking
Veelal kent rouw voor nabestaanden een natuurlijk, ongecompliceerd verloop. Problematische (complexe) rouwverwerking daarentegen kan verstrekkende gevolgen hebben. Het niet adequaat verwerken van verlies gaat dan gepaard met het uit de weg gaan van dat verlies, het aanhoudend in beslag genomen worden door het verlies of het er niet in slagen een nieuwe invulling aan het leven te geven, soms tot nog vele jaren later. De realiteit van het verlies wordt niet aanvaard. Een dergelijke ontwikkeling vraagt om aandacht, begeleiding of een (specifieke) interventie.
De patiënt, naasten, zorgprofessionals en vrijwilligers krijgen passende aandacht voor gevoelens van verlies en rouw tijdens het ziekteproces en na het daadwerkelijk overlijden. Waar nodig of gewenst is professionele begeleiding beschikbaar en toegankelijk. Hierbij wordt extra aandacht geschonken aan nabestaanden die afhankelijk waren van de overledene.
Wie?
Iedere zorgverlener en vrijwilliger heeft aandacht voor rouw en verlies. De behandelend arts en centrale zorgverlener hebben in deze fase een belangrijke rol. Ze hebben met de patiënt en naasten gesproken over het aanstaande verlies, het belang van goed afscheid nemen, de vormen van rouw en mogelijke reacties bij rouw. Experts zoals geestelijk verzorgers, maatschappelijk werkers, psychologen, psychiaters en rouwtherapeuten zijn beschikbaar voor verwijzing in situaties van (dreigende) complexe rouw.
Hoe?
In de laatste levensfase praten de behandelend arts en centrale zorgverlener met patiënt en naasten over verlies en mogelijkheden voor ondersteuning. Na overlijden worden tijd en aandacht besteed aan de nabestaanden en de familieleden om troost en steun te bieden bij het verwerken van het verlies. Deze aandacht is passend bij de sociale, culturele en spirituele rituelen en gebruiken van de patiënt en naasten.
De behandelend arts en/of centrale zorgverlener biedt een nagesprek aan. Waar nodig verlenen zorgverleners en vrijwilligers ondersteuning bij verlies en (complexe) rouw aan de nabestaanden. Bij (dreigende) complexe rouw verwijst de arts of zorgverlener door naar experts.
